Geçenlerde 2011 tarihli bir yazımı okudum. Evet, yazının başlığı “En Sevdiğim 10 Yönetmen” idi. Bu yazıyı güncellemem gerekiyor. 2007 yılında “Sinema” dergisi, eleştirmenlerine “Yaşayan En İyi 10 Yönetmen”i seçtirmişti. “Sinema” dergisi şu anda yok. Zaten dergiler hala neden var anlamıyorum. Yani ortalama bilgi sunup, güzel görsel sunan dergiler… Çünkü bunu artık Instagram yapıyor. Neyse konumuza dönelim. O dergiyi yedi, sekiz sene takip etmiştim. 2007’de dergiye mail atmıştım. Yaşayan en iyi 10 yönetmeni değil, tüm zamanların en iyi 10 yönetmenini seçmeleri gerektiğini yazmıştım. Veya bunu da yapmalıydılar…
2007’deki eleştirmen listesi şu şekilde idi:
1- Martin Scorsese
2- Ingmar Bergman
3- Michalengelo Antonioni
4- Jean Luc Godard
5- David Lynch
6- Francis Ford Coppola
7- Peter Greeneway
8- Michael Haneke
9- Theo Angelopoulos
10- Steven Spielberg
İlginçtir, bu liste hazırlanırken Bergman ve Antonioni aynı günde (30 Temmuz) öldüler. Lanet falan denmişti. Bu yönetmenlerden sadece Godard’a ve Greenaway’e eğilmemiştim… Diğerleri özel ilgi alanıma girmişlerdi ve evet, hepsini çok severdim.
2011 yılında, madem onlar yapmadı bari ben yapayım demiştim. Tüm zamanların en iyi 10 yönetmenini sıralamıştım.
- Alfred Hitchcock
- Coen Kardeşler
- Roman Polanski
- David Lynch
- Quentin Tarantino
- Abbas Kiarostami
- Jim Jarmusch
- Michael Haneke
- Theo Angelopoulos
- Woody Allen
Listem bu şekildeymiş… Bu listeyi güncellemem gerektiği konusunda emin değilim çünkü 2011’den, 2012’den sonra sinemanın hakkını veremedim. O tarihten sonra –öncesine kıyasla- pek fazla film izlemedim. Yani sinemaya emek verme anlamında hala 2011’deki kişiyim!
Ama yine de listeyi yeniden yapmalıyım…
Bunu, yöntem olarak nasıl gerçekleştirmem gerektiği konusunda ise kafam karışık… Sinemaya 20’li yaşlardan başladım. Ve her 20’li yaşlardaki insan gibi ben de sığırın önde gideniydim… O yıllarda o filmleri izledim. Beni en çok etkileyen insan Hitchcock oldu. Onun filmlerini izlerken hissettiğim duyguları unutamıyorum ve bugün bile neler hissettiğimi anımsıyorum. Sinop’un Gerze ilçesinde bir kış akşamı Cine 5’te tesadüfen gördüğüm “Rear Window”u nasıl unutabilirim! Film başlayalı beş dakika olmuştu ki normalde bir filmin bir anını bile kaçırmak istemem izlerken… Ayrıca Türkçe dublajlıydı! O zaman internet de yok. Ekranda yazan “Arka Pencere” yazısını nerede gördüğümü anımsamaya çalışıyordum. Evet, IMDB Top 250 listesindeki “Rear Window” olmalıydı o film. İzlemeye başlamıştım ve sonuna gelene kadar nasıl nefessiz kaldığımı asla unutmuyorum. Sonra “Rope”u izlerken ilk yarım saatinde filme 10 vereceğime karar vermiş olmayı da unutmuyorum. “Psycho”yu izlerken hissettiklerim! 2008 gibi “Psycho”nun iki devam filmi olduğunu keşfettiğimde hissettiklerim! Bunlar benim için unutulmaz ama sinemaya şimdi başlamış olsaydım elbette Hitchcock’a yönelirdim, en önemli üç beş filmini izlerdim, keyif de alırdım onlardan ama kendisini gelmiş geçmiş en iyi yönetmen seçmezdim. Bundan eminim. Artık bir sığır değilim! Mi acaba?
Neyse… Yöntem olarak nasıl bir yol izleyeceğime bir türlü karar veremiyorum. En iyisi iki halimin bir kombinasyonunu alayım…
O yazıda önce 20 yönetmen belirlemiş, onlar içerisinden ilk 10 seçmiştim. Şimdi de aynısını yapıyorum ama bu sefer 26 yönetmen belirliyorum. Malum bu yazıyı biraz da arşiv olması için yazıyorum, kimsenin dışarıda kalmasına gönlüm razı olmaz. Harf sırasına göre 26 sanatçı şu şekilde: Abbas Kiraostami, Aki Kaurismaki, Alfred Hitchcock, Asghar Farhadi, Charles Chaplin, Coen Kardeşler, David Lynch, Emir Kusturica, Fatih Akın, Jafar Panahi, Jim Jarmusch, Ken Loach, Krzysztof Kieslowski, Martin Scorsese, Michael Haneke, Nuri Bilge Ceylan, Quentin Tarantino, Rainer Fassbinder, Richard Linklater, Roman Polanski, Terrence Malick, Theo Angelopoulos, Tim Burton, Todd Solondz, Tolga Karaçelik, Woody Allen…
Yazı bitene kadar hatırlayıp da ekleyeceğim yönetmenler olabilir.
Geldik zor kısma… En sevdiğim 10 yönetmeni seçeceğim şimdi. Eski sığır Baran ile şimdilerin “akıllı” Baran’ı kafa kafaya verecekler ve tüm zamanların en iyi 10 yönetmenini seçecekler.
Yarım saat geçti ve ikili bir türlü 11’den 10’a inemediler…
11 kişi yazmaya karar verdiler. Şimdi sıralama üzerinde çalışıyorlar…
Liste şekillendi. İşte tüm zamanlar için en sevdiğim 11 yönetmen:
- Nuri Bilge Ceylan
- Alfred Hitchcock
- Quentin Tarantino
- Coen Kardeşler
- Martin Scorsese
- David Lynch
- Theo Angelopoulos
- Abbas Kiarostami
- Roman Polanski
- Michael Haneke
- Jim Jarmusch
Belki bu yazıyı bir 10 sene sonra bir daha güncellerim. Değişiklik olur mu şüpheliyim. Yeni birisinin çıkması ihtimalini düşük buluyorum. Antonioni, Bergman, Godard ve Tarkovski’ye yeniden; Tarr ve Bresson’a ilk kez eğileceğim ilerleyen yıllarda. Belki onlardan bazıları veya hepsi listeye girerler…
10 sene sonra görüşmek üzere…
