Barcelona’lı Xavi ve Iniesta inanılmaz bir istatistiğe sahipler. Takımlardan, liglerden, bölgelerden bağımsız olarak soruyorum: Bir sezon içerisindeki en önemli maç hangisidir? Tekli yıllarda Şampiyonlar Ligi finalidir. Çiftli yıllardaysa Dünya Kupası finali ve Avrupa Şampiyonası finalidir. Bu sene 44 yıl sonra şampiyon olan Manchester City’nin son maçı veya ilk defa ŞL şampiyonu olan Chelsea’nin final maçı kendileri için hayati derecede önemli olabilir ama bu durum bu seneki en önemli maçın Pazar günü oynanacak İspanya-İtalya maçı olması gerçeğini değiştirmiyor. Bu önemi saptarken; tarihsel gerçekleri de endüstriyel futbolun bugünkü nesnel gerçeklerini de hesaba katıyorum. Futbolda iyi bir Avrupa ülkesinin iyi bir futbolcusu ortalama üç Dünya Kupası üç de Avrupa Şampiyonası oynuyor. Ama diğer turnuvalara her sene katılıyorlar. Dolayısıyla onlar için de daha önemli olmalı. Şimdi bu uzun açıklamadan sonra neymiş bu istatistik öğrenelim. Bu iki futbolcu son beş senenin en önemli maçlarında sahadaydılar. Eğer Pazar günü kazanırlarsa da hepsini kazanmış olacaklar. 2008’de Avrupa Şampiyonu olan bu ikili, 2009’da Barcelona’yla ŞL’yi kazandılar. 2010’da Dünya Kupası geldi. 2011 yine ŞL ve bu sene yine Avrupa Şampiyonası finalindeler.
Tabi bu durumun iki futbolcunun olağanüstü yeteneklerinden ziyade tarihsel bir gerçekliği var. Milyonlarca yıl önce Amerika ve Avrupa-Afrika hattı birleşikti. Sonra ikiye bölündü. Amerika kıtasında insanların evcilleştirebileceği sadece lama hayvanı ve ekebileceği sadece mısır vardı. Diğer hatsa her türlü evcil hayvana ve yetiştirebileceği bir dolu yiyeceğe sahipti. Bu beslenme koşulları doğal olarak insani gelişmeleri etkiledi. Daha sonra Avrupa coğrafi keşifler ve sanayi devrimiyle aradan sıyrıldı. Ve gidip Amerika’yı keşfetti. Yani bu tarihsel nesnellik üzerine, Amerika Avrupa’yı keşfetmedi de tersi gerçekleşti. Avrupa’daki bu gelişmeler daha sonra çok karmaşık politik süreçlerin yaşanmasına sebep oldu. Bu durumun yansımasını günümüz futbolunda da çok net gözlemleyebiliriz. Bugün en iyi futbol Avrupa’da oynanmaktadır. Tüm olanaklar onlardadır. Tüm dünyanın en iyi futbolcuları Avrupa’ya gelir. Onun için ŞL çok önemlidir. Ama her sene olduğu için, Avrupa Şampiyonası ve Dünya Kupası olduğu yıllarda ikinci plana atılır. Örneğin 2004 yılını ele alalım. O sene, Avrupa’nın büyük liglerinden gelmeyen Porto ŞL şampiyonu olmuştur. Bu büyük bir sürprizdir. Böyle bir şey, zaten ŞL iyice bir endüstri haline geldiği 1992 yılından sonra neredeyse yok gibi bir şeydir. Ondan sonra da olmamıştır zaten ve ileride olacağı da çok düşük bir ihtimaldir. Ama bugün herkes bu sürprizi değil, diğer sürprizi hatırlar. Yani Yunanistan’ın mucizevi şampiyonluğunu.
Sonuç niyetine: Futbol, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra bir sektör haline gelmiştir ve giderek bir endüstri olmuştur. Tarihsel ve politik alanda yaşanılanlardan bağımsız olarak tek başına değerlendirilemez. Bir şey bir yerde değerliyse onun tarihsel altyapısı mutlaka açıklanabilir. Xavi ve Iniesta’nın bu büyük başarıları tesadüf eseri meydan gelmiş ve onlar futbolu bırakınca bitip tükenecek bir şeyler de değildir.
Not (2 Temmuz): Maçı İspanya kazandı ve inanılmaz istatistik, son beş senenin en önemli maçlarında şampiyon olarak ayrılmakla sonuçlandı. Gelecek sene Barcelona’nın ŞL şampiyonu olması ve 2014’te de İspanya’nın Dünya Kupası’nı kazanması kimi şaşırtır?
