İngiltere futbol tarihinin en büyük takımı hangisidir diye sorulacak olursa herhalde herkes Manchester United der. Şampiyonluk sayıları bir ölçütse eğer Manchester United bu unvanı 2011-üç sene önce gibi çok yakın bir geçmişte elde etmiştir.
Üç sene öncesine kadar İngiltere futbol tarihinin en büyüğü 18 şampiyonlukla Liverpool’dur. 18. şampiyonluğunu 1990 yılında elde eden Liverpool’u, o tarihte yedi şampiyonluğu bulunan Manchester United geçmiştir.
Bunu “sör” Alex Ferguson başarmıştır.
Futbol tarihinin hiç şüphesiz en büyük teknik direktörüdür.
Toplamda 50 (yazıyla elli) kupa kazanmıştır.
Ferguson’un hikayesine bakmadan önce bana bu yazıyı yazdıran şeyin ne olduğunu söyleyeyim. Ferguson’un 2013’teki emekliliğinden sonra United’ın bir kimlik bunalımı yaşayacağını herkes tahmin ediyordu. Yine çok iyi bir menajer olan Moyes önderliğinde United geçen sene dibe vurdu. Bu sene de ünlü Van Gaal önderliğinde ilk üç haftada sadece iki puan aldılar. Bir Mourinho takımını yedi puan geriden gelip geçmek imkansıza yakındır.
Bu durumda mutlaka Ferguson için “geri dön” çağrıları yapılacaktır. Bekleyip göreceğiz.
Şimdi Ferguson’ın ilgi çekici hikayesine başlayalım:
Çok parlak olmayan bir futbolculuk kariyeri vardır. Onu bir kenara bırakalım ve teknik direktörlük hikayesine odaklanalım.
32 yaşında East Stirlingshire adlı kalecisi bile olmayan küçücük bir İskoç kulübünde çalışmaya başlamıştır. Part-time bir iştir bu ve haftalık 40 pound ücret almaktadır. Kendisinden yaşça büyük oyuncular vardır ama o takımın forveti Bobby Mcculey ileride verdiği bir mülakatta “hayatımda hiç kimseden bu kadar korkmamıştım, tam bir o. çocuğuydu” demiştir.
Buradan St. Mirren adlı İskoç birinci liginde mücadele eden takıma geçer Ferguson. Maçlarını 1000 kişinin izlediği bu takımla şampiyonluk yaşar. İnanılmaz bir başarı bu. Artık dikkatleri çekmeye başlamıştır.
Bu arada St. Mirren Ferguson’ı kovan tek takımdır. Bu konuda çeşitli yorumlar var. Kimileri biraz daha önemli bir takım olan Aberdeen ile anlaşmış olması diyor.
Aberdeen’e geçen Ferguson bu takımla Rangers-Celtic hegemonyasını kırar. Üç şampiyonluk yaşar bu takımda. Asıl önemli başarısı da şu anda var olmayan Avrupa Kupa Galipleri Kupası’nı kazanmış olmasıdır. 1982 yılındaki finalde Real Madrid’i yener. Bir köy takımıyla Bayern Münih’i eleyip finalde Real Madrid’i yenmek…
Tarihler 1986’yı gösterdiğinde Ferguson Man. United’la sözleşme imzalamıştır. Aslında Ferguson’un adı Arsenal için de geçmiştir ama olmamıştır. Liverpool için de geçmiş ama emekli olan oyuncu Kenny Dalgish (king) bu göreve getirilmiştir.
O yıllarda Liverpool sadece İngiltere’nin değil dünyanın en iyi takımıdır. United ise son şampiyonluğunu 1967’de almış orta karar bir takımdır. Ferguson takımın başına geldiğinde de sondan ikincidir.
Ferguson’daki Liverpool nefreti/kıskançlığı olduğu söylenir. Belki müthiş bir kariyer yakalayabileceğini düşündüğü ama son anda Dalgish lehine satıldığı için olabilir mi? O ilk sene tek deplasman galibiyetini Liverpool önünde alması da bir gösterge olabilir mi? İnanılmaz kariyeri Liverpool’la değil United’la yaşamıştır o da.
Bir sonraki sene on birinci sonra da ikinci olmuştur United. Artık iyice kendisini hissettiren bir United gerçeği vardır.
1990’da gelen FA Cup şampiyonluğu ki İngiltere’de çok prestijlidir bu turnuva, Ferguson için ısınma turlarıdır.
1991’de yine Kupa Galipleri Kupası’nda bu sefer Barcelona’yı yenerek şampiyon olmuştur Ferguson. Altı senedir çalışmasına rağmen hala şampiyon olamayan Ferguson için kovulma dedikoduları da başlamıştır. Bir sonraki sene şampiyon olacaklarına dair “yemin eden” Ferguson kovulmaktan yırtmıştır ve yeminini yerine getirmiştir.
1992 yılında İngiltere ligi Premier League adıyla bir profesyonelleşmeye gider ve ilk şampiyonluk Ferguson’undur. O gün bugündür katıldığı 21 Premier League sezonda 13 şampiyonluk beş ikincilik yaşamıştır Ferguson. Yani ya ona boyun eğeceksiniz ya da onu geçeceksiniz. Üçüncü bir aktörü sahneye sokmamıştır.
Sonraki hikayeyi biliyoruz. Adım adım gelip nefret ettiği Liverpool’un şampiyonluk sayısını geçmiştir. Son sezonunda da şampiyon olarak skoru 20’ye 18 yapmıştır.
İki tane de Şampiyonlar Ligi şampiyonluğu kazanmıştır. Fakat bu iki şampiyonluğu da “pisi pisine” neredeyse bedavadan kazanmıştır. İlk şampiyonluğu 1999’daki meşhur maçla almıştır. Uzatmaya 1-0 önde giren Bayern Münih’i uzatmalarda atılan iki duran top golüyle yenmişlerdir. 2008’de finalde de Moskova’da Chelsea ile karşılaşmışlardır. Maç penaltılara gider. Son penaltıyı kullanan Terry eğer düşmeseydi ve topu Kızıl Meydan’a göndermeseydi Chelsea şampiyon olacaktı.
Peki bu başarıları Ferguson tek başına mı kazanmıştır?
Hem evet hem hayır.
Çünkü endüstriyel futbolda şikenin baştan yapıldığını düşünüyoruz. Büyük takımlar en baştan sahaya 1-0 değil 2-0 galip çıkıyorlar.
Fakat Ferguson öznelliği tartışılmazdır. Cristiano Ronaldo hariç olağanüstü bir futbolcuyla çalışmamıştır ama onun döneminde United müthiş bir üstünlük duygusu yaşatan, çok güçlü bir takımdır.
Özellikle takım oyunu, baskı, disiplin, kazanma arzusu gibi konularda onun etkisi asla yadsınamaz.
Baştaki soruya dönelim. Bu tür geri dönüşlerin genelde hayırlı olmadığını biliyoruz. Ferguson’daki Liverpool nefretinin oluşmasına sebep olan Kenny Dalgish (king) 2011’de Liverpool’a dönüp rezil-i rüsva olması kendisi için bir işaret olmalı.
Ferguson delidir.
73 yaşındaki bu amca Manchester United’ın başına dönüp yine kupalar kazanırsa kimse şaşırmamalı.
Josef Stalin için “dünyanın en başarılı insanı” cümlesini kurarım. Çünkü dünyanın en zor iki şeyini başarmıştır bana göre. Bunlar, sosyalizmi kurmak ve Nazi faşizmine diz çöktürmektir. Onunla ilgili biraz itibarsızlaştırmaya yönelik yazılmış olan “Stalin: Kızıl Çar’ın Sarayı” kitabının ön sözünde Ferguson’a ait bir cümle vardır. Bu kitabı okuduğunu ve o sene en çok etkilendiği kitap olduğunu söylüyor. Yani futbolun en başarılısı insanlığın en başarılısının hayatına ilgi duyuyor. Hoş bir anekdot.
Stalin’inki kadar olmasa da ilgi çekici bir hayatı var “sör” Alex Ferguson’un.
