“Üç Enternasyonalin Tarihi” adlı kitabın yazarı, 22 yıl AKP Genel Başkanlığı yapan William Z. Foster. Yani Amerika Birleşik Devletleri Komünist Partisi. 1848 yılından 1955 yılına kadar olan sosyalist ve komünist hareketleri ve sınıflar mücadelesinin başlıca uğraklarını derli toplu bir şekilde ele alıyor. Bu anlamda “yeni başlayanlar” için gayet iyi bir seçim olacaktır.
1847 Komünistler Birliği’nden başlıyor ve Uluslararası İşçilerin Derneği’ne (1. Enternasyonal) uzanıyor. Devrimci bir dönem olarak gördüğü bu dönemde Marx’ın gerici unsurlarla olan mücadelesine ışık tutuyor. Sonra 2. Enternasyonal’in tarihi sapmasına yoğunlaşıyor. Sosyal demokrasinin büyük ihaneti iyice bir teşhir ediliyor. Sonra büyük Ekim Devrimi ve 3. Enternasyonal oluşumu geliyor. Faşizmin ortaya çıkması, büyümesi ve yenilmesi ayrıntılı bir şekilde ele alınıyor. Son olarak da 2. Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan soğuk savaş gelişmeleri ele alınıyor.
Kitabın yazıldığı tarih 1955. Yani dünya devrim mücadelesi yürütenlerin zafer duygusunu çok yoğun hissettikleri bir tarih. Faşizm yenilmiş, Avrupa’da halk demokrasileri kurulmuş, Çin Devrimi Sovyetik hattan uzaklaşmamış, ulusal kurtuluş hareketleri ortaya çıkmaya başlamış, “kişi kültüyle hesaplaşma” saçmalığı başlamamış. Emperyalizm panik halinde saldırıyor. Sovyet mucizeleri gerçekleşiyor. Yani dünyanın her yerinden komünistler için yenilgiler de geliyor ama zafer haberleri de geliyor.
Bugünden bakıldığında, soğuk savaşın kaybedilmesi, Çin Devriminin sağa kayması, gericilik dalgasının büyümesi gibi sonuçlar kitabın sonlarında yer alan tezlerin yanlışlandığı şeklinde kabul edilebilir. Ancak unutulmamalı ki yazar inanmış bir komünisttir ve mücadelenin içerisindedir. İçerisinde direk olarak yer aldığı dünya devrim mücadelesinin o anki koşullarını tahlil etmektedir ve mücadelesine devam etmektedir. Yukarıda bahsedilen mağlubiyetler kalıcı değil dönemseldir. Foster da böyle düşünürdü.
Sürekli olarak geri dönülüp bakılabilecek, başucu kaynağı olabilecek nitelikte bir eser. Okuyunuz, okutunuz.
